«Ο Αμερικανικός και Ευρωπαϊκός Φιλελληνισμός και η Απελευθέρωση του Ναυπλίου: ιδέες, τόπος και άνθρωποι την εποχή της Ελληνικής Επανάστασης» – Κέντρο Ελληνικών Σπουδών Ελλάδος
Harvard
Το Κέντρο Ελληνικών Σπουδών Ελλάδος ανακοινώνει την έναρξη υποβολής αιτήσεων στο νέο εργαστήριο «Ο Αμερικανικός και Ευρωπαϊκός Φιλελληνισμός και η Απελευθέρωση του Ναυπλίου: ιδέες, τόπος και άνθρωποι την εποχή της Ελληνικής Επανάστασης».
Το εργαστήριο επιδιώκει να αναδείξει τους Φιλέλληνες από τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής αλλά και χώρες της Δυτικής, κυρίως, Ευρώπης οι οποίοι στήριξαν τον Ελληνικό Αγώνα της Ανεξαρτησίας και να εστιάσει σε όσους έφτασαν μέχρι το Ναύπλιο και την Αργολίδα και πολέμησαν πλάι στους Έλληνες για την κατάληψη του Παλαμηδίου και την απελευθέρωση του Ναυπλίου.
Οι συμμετέχοντες/ουσες θα έχουν την ευκαιρία να εμβαθύνουν στη γένεση, στα αίτια και στους τρόπους εκδήλωσης του Φιλελληνισμού, στον Αμερικανικό, κυρίως, αλλά και στον Ευρωπαϊκό Φιλελληνισμό, στην Ιστορία της Ελληνικής Επανάστασης και στη σχέση της με το Φιλελληνικό Κίνημα. Επίσης, θα εμβαθύνουν στην τοπική ιστορία, με αφορμή τα 200 χρόνια από την απελευθέρωση του Ναυπλίου, στο ιστορικό της πλαίσιο, στη σημασία της για την Επανάσταση, αλλά και στο ρόλο των Φιλελλήνων σε αυτή τη στρατιωτική για τους επαναστατημένους Έλληνες επιτυχία.
Οι συμμετέχοντες θα ανακαλύψουν και άγνωστες πτυχές της Νεότερης Ιστορίας με τον Δρ Εμμανουήλ Γ. Χαλκιαδάκη, Επιστημονικό Συνεργάτη του ΚΕΣ, ενώ η επίσκεψη στο Παράρτημα της Εθνικής Πινακοθήκης και σε τόπους της πόλης που σχετίζονται με τους Φιλέλληνες θα εξασφαλίσουν μία βιωματική προσέγγιση της γνώσης.
Σχετικά με το εργαστήριο
Ο Φιλελληνισμός ήταν ένα αυθόρμητο κίνημα που αναπτύχθηκε κυρίως στον δυτικό κόσμο και ήταν επηρεασμένος από τις ιδέες και τις αξίες της ελληνικής αρχαιότητας. Χρόνια πριν από την εκδήλωση της Ελληνικής Επανάστασης, οι δυτικοί άρχισαν να ενδιαφέρονται για τους Έλληνες, στο πλαίσιο και του ενδιαφέροντός τους για τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό και κάτω από το πρίσμα των φιλελεύθερων ιδεών της Αμερικανικής Επανάστασης και της αντίστοιχης Γαλλικής. Πολλοί ξένοι περιηγητές ταξίδεψαν στον ελλαδικό χώρο και γνώρισαν τα αρχαία κατάλοιπα και τους σύγχρονους Έλληνες, εκφράζοντας τη συμπάθειά τους προς τους τελευταίους για την κατάστασή τους. Όταν ξέσπασε η Επανάσταση, το 1821, η κοινή γνώμη διαφόρων χωρών της Δύσης ήταν ευνοϊκά διατεθειμένη απέναντι στους επαναστατημένους Έλληνες.
Φιλέλληνες από τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και χώρες της Δυτικής, κυρίως, Ευρώπης στήριξαν τον Ελληνικό Αγώνα της Ανεξαρτησίας υλικά και ηθικά και αρκετοί πολέμησαν πλάι στους Έλληνες επαναστάτες. Κάποιοι από αυτούς έφτασαν μέχρι το Ναύπλιο και την Αργολίδα, όπως οι Αμερικάνοι E. Everett, G. Jarvis και S. Howe, οι Ιταλοί A. Dania και M. Gramsi, οι Γάλλοι Ol. Voutier και M. Persat, ο Γερμανοί A. Kolbe, K. Krazeisen, κ.ά.
O Αμερικανός ιατρός Σάμιουελ Γκρίντλι Χάου (Samuel Gridley Howe, 1801-1876).
Το κίνημα του Φιλελληνισμού, όμως, συνδέεται και με την απελευθέρωση του Ναυπλίου, το 1822. Κάποιοι Φιλέλληνες αγωνίστηκαν πλάι στους Έλληνες επαναστάτες για την κατάληψη του Παλαμηδίου και την απελευθέρωση της πόλης του Ναυπλίου. Στην πρώτη απόπειρα κατάληψης του Παλαμηδίου, το 1821, το σχέδιο δράσης είχε οργανώσει ο Ιταλός στρατιωτικός και φιλέλληνας Dania, ενώ στην όλη επιχείρηση συμμετείχαν αρκετοί φιλέλληνες, ανάμεσά τους, οι Γάλλοι αξιωματικοί Voutier και Balestra, αλλά και ο Γερμανός αξιωματικός Linshing, που έχασε τη ζωή του σε αυτή την επιχείρηση μαζί με άλλους 17 Φιλέλληνες.
Joseph Baleste, επιζωγραφισμένη λιθογραφία, έργο του Adam Friedel, 1829. Ιωσήφ Βαλέστ ή Βαλέστρας ή Μπαλέστρας (Joseph Balestra, 1790-1822), Γάλλος φιλέλληνας αξιωματικός, κορσικανικής καταγωγής, που γεννήθηκε στην Κρήτη.
Κατέχει εξέχουσα θέση στην Ελληνική Επανάσταση, καθώς θεωρείται ο πρώτος εκπαιδευτής και διοικητής των Ελλήνων στρατιωτικών. Γεννήθηκε το 1790 στα Χανιά της Κρήτης, αλλά πολιτογραφήθηκε Γάλλος και πέθανε το 1822, μαχόμενος ηρωικά για την απελευθέρωση της Ελλάδος.
Στη δεύτερη και επιτυχημένη πολιορκία του Ναυπλίου, τον Νοέμβριο του 1822, συμμετείχαν φιλέλληνες, όπως ο Ιταλός αξιωματικός Gubernati, ενώ εξόχως ενδιαφέρουσα είναι η έκθεση του Γάλλου φιλέλληνα αξιωματικού Gracy, για τη σημασία της απελευθέρωσης του Ναυπλίου για τους επαναστάτες, λίγες μέρες μετά την κατάληψη της πόλης.
Το Μπούρτζι από το λιμάνι. Έργο του Βαυαρού Κρατσάιζεν Καρλ (Karl Krazeisen). Λιθογραφία Franz Hanfstaengl, Μόναχο, 1828.
Η προσέγγιση του θέματος θα δομηθεί πάνω στους ακόλουθους θεματικούς άξονες:
Πρώτη μέρα
- Εισαγωγή: η Ελληνική Επανάσταση (ιστορικό πλαίσιο)
- Ο Φιλελληνισμός: γένεση, αίτια, τρόποι εκδήλωσης – Φιλελληνισμός και Ελληνική Επανάσταση
- Αμερικανικός Φιλελληνισμός
- Αμερικανοί Φιλέλληνες στο Ναύπλιο και στην Αργολίδα – Η περίπτωση του Edward Everett και του Samuel Howe – Άλλες περιπτώσεις
- Ευρωπαϊκός Φιλελληνισμός
- Ευρωπαίοι Φιλέλληνες στο Ναύπλιο και στην Αργολίδα
- Φιλελληνισμός και Τέχνη
- Επίσκεψη στην Εθνική Πινακοθήκη – Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτσου, Παράρτημα Ναυπλίου
- Επιτόπια έρευνα στην Φραγκοκλησιά (Αψίδα Τουρέ) και σε σημεία της πόλης του Ναυπλίου που σχετίζονται με τους Φιλέλληνες.
Δεύτερη μέρα
- Εισαγωγή: ιστορία και τόπος: ο ρόλος του Ναυπλίου στην Ιστορία και κυρίως κατά την περίοδο της Ελληνικής Επανάστασης
- Τα φρούρια του Ναυπλίου και ο ρόλος τους στην άμυνα της πόλης
- Η πρώτη απόπειρα κατάληψης του Παλαμηδίου (1821)
- Η δεύτερη (επιτυχημένη) επιχείρηση κατάληψης του Παλαμηδίου και η απελευθέρωση του Ναυπλίου (1822)
- Στάικος Σταϊκόπουλος, Δημήτριος Μοσχονησιώτης και άλλοι αγωνιστές που πρωτοστάτησαν στην όλη επιχείρηση
- Ο ρόλος των φιλελλήνων –προσωπικότητες που ξεχώρισαν ανάμεσά τους
- Η σημασία για τους επαναστάτες της κατάληψης του Παλαμηδίου και της απελευθέρωσης του Ναυπλίου – ο αντίκτυπός της
- Επιτόπια έρευνα στο Παλαμήδι.
Κατά τη διάρκεια των 2 τετράωρων συναντήσεων του εργαστηρίου οι συμμετέχοντες καλούνται να συμβάλλουν έμπρακτα στις συζητήσεις στην ομάδα, και να συμμετέχουν στις επισκέψεις και στην επιτόπιες έρευνες.
Τόπος και παράμετροι διεξαγωγής
Το εργαστήριο θα πραγματοποιηθεί στην αίθουσα διαλέξεων «Οικογενείας Νικολάου Μαζαράκη» του Κέντρου Ελληνικών Σπουδών Ελλάδος στο Ναύπλιο. Το Κ.Ε.Σ. παρακολουθεί διαρκώς τις οδηγίες του Πανεπιστημίου Harvard και των Ελληνικών Αρχών, τηρώντας αυστηρά όλα τα ισχύοντα υγειονομικά πρωτόκολλα. Σε περίπτωση που οι σχετικοί κανονισμοί και οδηγίες διαφοροποιηθούν από τα ισχύοντα, το Κ.Ε.Σ. θα προσαρμοστεί άμεσα, ενημερώνοντας αναλόγως και τους συμμετέχοντες του εργαστηρίου. Εάν κατά τις ημέρες διεξαγωγής του δεν επιτρέπονται συναντήσεις με φυσική παρουσία, το εργαστήριο θα πραγματοποιηθεί εξολοκλήρου διαδικτυακά, στις ίδιες ημερομηνίες, μέσω της πλατφόρμας Zoom.
Αιτήσεις και συμμετοχή
Η συμμετοχή στο εργαστήριο είναι δωρεάν. Οι συμμετέχοντες/ουσες δεν χρειάζεται να έχουν προηγούμενες γνώσεις γύρω από τα αντικείμενα που θα συζητηθούν.
Η επιλογή των δεκαοκτώ (18) συμμετεχόντων θα γίνει θα γίνει με βάση τη σειρά προτεραιότητας υποβολής της αίτησης (first-come-first-served). Σε περίπτωση που οι αιτήσεις υπερβούν τις δεκαοκτώ (18), κριτήριο επιλογής θα είναι η συμμετοχή για πρώτη φορά σε εργαστήριο του ΚΕΣ σε συνδυασμό με το χρόνο υποβολής της αίτησης.
Για διευκρινίσεις σχετικά με το εργαστήριο και τη διαδικασία των αιτήσεων μπορείτε να απευθύνεστε καθημερινά (10:00π.μ.–5:00μ.μ.) στο Κέντρο Ελληνικών Σπουδών, στο τηλέφωνο 27520 47040.
- Ημερομηνίες: 18–19 Ιουνίου 2022, 11:00πμ – 3:00μμ (Το απόγευμα του Σαββάτου και το πρωί της Κυριακής θα πραγματοποιηθούν επισκέψεις ή/και επιτόπια έρευνα σε σημεία ενδιαφέροντος στην περιοχή του Ναυπλίου).
- Τοποθεσία: ΚΕΣ, Ναύπλιο
- Διοργάνωση: ΚΕΣ, υπό την αιγίδα του Δήμου Ναυπλιέων – ΔΟΠΠΑΤ
- Ανοικτό σε: Όλους/ες
- Περίοδος αιτήσεων: 27 Απριλίου – 25 Μαΐου 2022
- Γλώσσα: Ελληνικά
- Ακαδημαϊκός συντονισμός: Εμμανουήλ Γ. Χαλκιαδάκης, Διδάκτωρ Ιστορίας, Μέλος Εργαστηριακού Διδακτικού Προσωπικού στο Πανεπιστήμιο Κρήτης (Π.Τ.Δ.Ε.) & Επιστημονικός Συνεργάτης του Κ.Ε.Σ. στη Νεότερη Ελληνική Ιστορία.
- Συντονισμός δραστηριότητας: Ματίνα Γκόγκα
Σχετικά θέματα:
- Η στρατιωτική δράση των Φιλελλήνων στη μάχη του Πέτα
- Η Προσφορά των Φιλελλήνων στην Οργάνωση του Ένοπλου Αγώνα
- Πολωνοί Φιλέλληνες
- Τα φιλελληνικά κομιτάτα της Αμερικής
- Βαυαρικός Φιλελληνισμός
- Μαυροβούνιοι Εθελοντές στον Εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα των Ελλήνων στα 1821