Λύτ Χριστιάνα (Christiane Lüth, 1817-1900)
Λύτ Χριστιάνα (Christiane Lüth, 1817-1900)
Η Christiane Lüth γεννήθηκε στο Nordsjælland (Βόρεια Ζηλανδία), ήταν κόρη του Δανού αξιωματούχου Heinr. Fr. Georg Fischer (1781–1829) και της Mette Elisabeth Petersen (1789–1857) και μεγάλωσε στο Fredensborg (Φρέντενσμποργκ της Δανίας).
Η Χριστιάνα Φύσερ, όπως ήταν το πατρικό της, παντρεύτηκε το 1838 τον Γερμανό θεολόγο και ιερέα Asmus Heinrich Friedrich Lüth και τον ακολούθησε στη Γερμανία. Τον αμέσως επόμενο χρόνο, ο σύζυγός της διορίστηκε προσωπικός ιερέας της βασίλισσας Αμαλίας και έτσι αυτή και η μικρότερη αδερφή της τον ακολούθησαν στην Αθήνα, όπου έμεινε για 13 χρόνια, ως το Μάιο του 1852.
«Η βασίλισσα ήταν κοντή, όμορφη, με θαυμάσιο παρουσιαστικό. Συμπεριφερότανε με πολλή ζωντάνια που καταντούσε υπερβολική. Μιλούσε για ένα σωρό πράγματα κι επαινούσε διαρκώς την Ελλάδα, ας ήταν καλά ο Βορράς που πλήρωνε. Μου είπε ότι πολύ σύντομα θα νιώθαμε άνετα σ’ αυτή την τόσο όμορφη χώρα με το θαυμάσιο κλίμα…». [Μια Δανέζα στην Αυλή του Όθωνα].
Μετά την επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου 1843, πολλοί από τους Γερμανούς στάλθηκαν πίσω στη Γερμανία από τον βασιλιά λόγω ανησυχίας για την ελληνική αντιπολίτευση, αλλά η θέση του ζεύγους Lüth δεν θίχτηκε, επειδή ο ιερέας της βασίλισσας ανήκε στο ιδιωτικό προσωπικό του βασιλικού σπιτιού και δεν ήταν με κρατικό μισθό. Η Christiane Lüth ήθελε να επιστρέψει στη Δανία, αλλά η βασίλισσα δεν ήθελε να χάσει τον ιερέα της, έτσι παρέμειναν στην Ελλάδα για αρκετά χρόνια ακόμη (1852).
Το διάστημα αυτό η Χριστιάνα κρατούσε σημειώσεις και ημερολόγιο από την καθημερινή ζωή της οικογένειας στην πρωτεύουσα και από τα ταξίδια της στον ελληνικό χώρο. Το πρώτο μέρος του ημερολογίου της με τις προσωπικές σημειώσεις και γράμματα από ταξίδια της στον ελληνικό χώρο, που καλύπτουν την περίοδο 1839-1846, έχει ήδη κυκλοφορήσει στα ελληνικά με τον τίτλο Χριστιάνα Λύτ Μια Δανέζα στην Αυλή του Όθωνα.
Το δεύτερο μέρος του ημερολογίου της Στην Αθήνα του 1847-1848 ήταν ένα άγνωστο χειρόγραφο, το οποίο δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά ως συνέχεια και συμπλήρωμα στα παραπάνω γραπτά της, μία πλούσια πηγή πληροφοριών για την κοινωνική, οικονομική, πολιτική ζωή του τόπου, τα ήθη και έθιμα του στην οθωμανική περίοδο, μια μαρτυρία την οποία χαρακτηρίζουν η παρατηρητικότητα, ο αυθορμητισμός, η καλοπροαίρετη αντικειμενικότητα.
Κατά τη διάρκεια της παραμονής της στη χώρα απέκτησε τέσσερα παιδιά, αλλά έχασε τα δύο.
Είχε συναναστροφές με άτομα της αυλής, αλλά ενδιαφερόταν και για τα έθιμα του τόπου και τον τρόπο ζωής των Ελλήνων.
Το 1852, επέστρεψε στη Γερμανία. Όταν έμεινε χήρα το 1859, επέστρεψε στη Δανία. Το 1891, η Christiane Lüth και η κόρη της Damaris και η αδελφή της Hanne επισκέφτηκαν ξανά την Ελλάδα.
Το σημειωματάριο και το ημερολόγιό της εκδόθηκαν πρώτη φορά στη Δανία το 1929. Έχουν μεταφραστεί στα ελληνικά μαζί με τις επιστολές της από την Αριστέα Παπανικολάου-Κρίστενσεν «Μια Δανέζα στην Αυλή του Όθωνα», 1988, «Στην Αθήνα του 1847-1848: ένα ανέκδοτο ημερολόγιο», 1991, «Αρμενίζοντας: πέντε ταξίδια στο Αιγαίο», 1999).
Πηγές
- Κατάλογος από την έκθεση στην Εθνική Πινακοθήκη Ναυπλίου, 2022, «Γενναίοι και έξυπνοι άνθρωποι – Περιηγητές από τις Βόρειες Χώρες αφηγούνται», Βιβλιοθήκη των Βορείων Χωρών.
- Lüth C., Memoirer og breve: Fra Fredensborg til Athen: Fragment af en Kvindes Liv, 1926.