«Δημήτριος Κ. Βαρδουνιώτης – Αναζητώντας τα ίχνη του Κιαμήλ-μπέη της Κορίνθου. Παρουσίαση, κριτική μελέτη και συμπληρωματική έρευνα σε άγνωστο χειρόγραφο του Αργείου ιστορικού». Έκδοση: Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας και Πολιτισμού.
Ένα ακόμη σημαντικό βιβλίο προστίθεται στη βιβλιοθήκη της τοπικής μας ιστορίας. Πρόκειται για το βιβλίο, των Γεωργίου Η. Κόνδη και Γεωργίου Α. Γιαννούση, που φέρει τον τίτλο «Δημήτριος Κ. Βαρδουνιώτης – Αναζητώντας τα ίχνη του Κιαμήλ-μπέη της Κορίνθου. Παρουσίαση, κριτική μελέτη και συμπληρωματική έρευνα σε άγνωστο χειρόγραφο του Αργείου ιστορικού». Μια ακόμη έκδοση της Αργολικής Αρχειακής Βιβλιοθήκης Ιστορίας & Πολιτισμού.
Διακόσιες και πλέον χειρόγραφες σημειώσεις από τις οποίες ένα καθαρογραμμένο δεκαπεντασέλιδο κείμενο που αποτελούσε την πρώτη προσπάθεια του Αργείου ιστορικού Δημ. Κ. Βαρδουνιώτη να ερευνήσει τη ζωή του Κιαμήλ-μπέη της Κορίνθου, αποτελούν το υλικό της έρευνας από το οποίο προέκυψε η παρούσα έκδοση…
Η μελέτη ενός χειρογράφου και των συνοδευτικών πρόχειρων χειρόγραφων σημειώσεών του, αποτελεί μια πραγματική πρόκληση για κάθε ερευνητή. Ιδιαίτερα όταν πρόκειται για μια στιγμή κατά την οποία η τύχη του χαμογελάει, φανερώνοντάς του μια εμβρυακή αδημοσίευτη έρευνα ενός σημαντικού για τις αρχές του 19ου αιώνα νομικού και ιστορικού όπως ο Δημήτριος Κ. Βαρδουνιώτης. Το ερώτημα που τίθεται τότε στον ερευνητή είναι αν έχει τη δυνατότητα να ολοκληρώσει την χειρόγραφη εμβρυακή έρευνα και να παραδώσει στο αναγνωστικό κοινό μια νέα, κατά το δυνατόν, ολοκληρωμένη έρευνα σεβόμενος την αρχική θεματολογία.
Αναζητώντας τα ίχνη του Κιαμήλ-μπέη…
Το ερώτημα αυτό τέθηκε και με την ευκαιρία της διάσωσης του συγκεκριμένου φακέλου καθώς θα έπρεπε να γίνει μια μεθοδική καταγραφή και θεματική αρχειοθέτηση των χειρογράφων της αρχικής έρευνας. Διακόσιες (200) και πλέον χειρόγραφες σημειώσεις από τις οποίες ένα καθαρογραμμένο δεκαπεντασέλιδο κείμενο που αποτελούσε την πρώτη προσπάθεια του Αργείου ιστορικού Δημ. Κ. Βαρδουνιώτη να ερευνήσει τη ζωή του Κιαμήλ-μπέη της Κορίνθου, αποτελούν το υλικό της έρευνας που μας δόθηκε η ευκαιρία να συνεχίσουμε και να ολοκληρώσουμε. Ο Αργείος ιστορικός είχε ήδη ασχοληθεί με την ιστορία της Κορίνθου εμπλουτίζοντας την ελληνική ιστοριογραφία της εποχής του με το κείμενο «Αφνειός Κόρινθος» (1896, Βιβλιοθήκη του «Ερμού»-Μ. Σαλίβερος).
Το ενδιαφέρον του Αργείου ιστορικού για την περίοδο της τουρκοκρατούμενης Κορίνθου βασίστηκε, κατά κύριο λόγο, στην μυθικών διαστάσεων προσωπικότητα του Οθωμανού διοικητή της Κιαμήλ-μπέη, γόνο μεγάλης οικογένειας τα ίχνη της οποίας βρίσκουμε ήδη στις αρχές της Β’ Τουρκοκρατίας της Πελοποννήσου (1715) και ο οποίος συνδυάζει μια σειρά από χαρακτηριστικά τα οποία δημιουργούν μια μοναδική δυναμική προσωπικότητα κατά την ιστορική αυτή περίοδο: μυθώδη πλούτη, ομορφιά, διοικητικές ικανότητες και πνεύμα δικαιοσύνης προς τους υποτελείς του, ευγένεια και φιλόξενη αυλή ώστε δεκάδες να είναι οι περιηγητές και τα επίσημα πρόσωπα που φιλοξενούνται στο παλάτι του. Είναι το μοναδικό πρόσωπο Οθωμανού του οποίου η ζωή και το άδικο τέλος τραγουδήθηκαν τόσο πολύ από το ελληνικό δημοτικό τραγούδι. Τα χαρακτηριστικά αυτά συναντούν την ρομαντική ιστοριογραφική τάση του Δημ. Κ. Βαρδουνιώτη, χαρακτηριστική της εποχής του χωρίς αυτό να μειώνει τη σημασία της ερευνητικής του δεινότητας. Το δεκαπεντασέλιδο καθαρογραμμένο κείμενο όμως, ξεχειλίζει από τον ρομαντισμό του συγγραφέα, ο οποίος παρουσιάζει τη ζωή και το τραγικό τέλος του Κιαμήλ-μπέη περίπου ως παραμύθι.
Στη δυσκολία της εποχής να βρεθούν πηγές και μαρτυρίες ώστε να καταστεί δυνατή μια συστηματική διερεύνηση της περιόδου της τουρκοκρατούμενης Κορίνθου, απαντά η δική μας μεθοδική έρευνα χρησιμοποιώντας μια εξαντλητική προσέγγιση κάθε βιβλιογραφικής πηγής και μια επίσης εξαντλητική αναζήτηση και διασταύρωση πληροφοριών. Ουσιαστικά, θελήσαμε να μηδενίσουμε το χρόνο που μας χώριζε από την εποχή του Δημ. Κ. Βαρδουνιώτη και να ερευνήσουμε μαζί του το συγκεκριμένο θέμα. Μοναδικό σημείο για το οποίο δεν καταφέραμε να βρούμε πληροφορίες είναι η εύρεση μιας προσωπογραφίας παρά τις προσπάθειές μας σε τουρκικές πηγές (οθωμανική πινακοθήκη, αρχεία οθωμανικά, κ.ά.). Παραμένει ερώτημα πως για έναν τόσο όμορφο και πλούσιο Οθωμανό διοικητή (ο F. Pouqueville τον παρομοιάζει με τον Απόλλωνα) δεν έχει διασωθεί κάποια προσωπογραφία του! Η μόνη υπόθεση που μπορούμε να κάνουμε είναι ότι αυτές κάηκαν με το παλάτι του από τον Παπαφλέσσα.
Στην έρευνα υιοθετήσαμε μια διπλή διαδρομή διασταύρωσης των πληροφοριών του Δημ. Κ. Βαρδουνιώτη και των σύγχρονων δεδομένων τα οποία η βιβλιογραφική έρευνα μας προσέφερε. Εκτός από τις ιδιαίτερες μαρτυρίες οι οποίες καταγράφονται στα χειρόγραφα, παρουσιάζουμε την οικονομική κατάσταση της περιοχής που ελέγχει ο Κιαμήλ-μπέης και η οποία περιλαμβάνει ευρύτατες εκτάσεις πέρα από την Κορινθία. Στηριζόμενοι στις μαρτυρίες εποχής των Ελλήνων ιστορικών, των ξένων περιηγητών αλλά και σε διοικητικά έγγραφα/εφημερίδες/σχέδια, καθορίσαμε με λεπτομέρειες τις πηγές πλουτισμού, το ρόλο που διαδραμάτισαν στην συγκρότηση της μυθικής προσωπικότητας και τις διαδρομές που ακολουθήθηκαν κατά την επαναστατική περίοδο μέχρι το άδοξο τέλος του Κιαμήλ-μπέη. Ταυτόχρονα, συμπληρώθηκαν οι λογοτεχνικές, ποιητικές και μουσικο-τραγουδιστικές πηγές, ελληνικές και ξένες, για την προσωπικότητα του Κιαμήλ-μπέη. Όπου χρειάστηκε προβήκαμε σε ελεύθερη απόδοση των ξένων κειμένων. Από την άποψη αυτή, καταφέραμε να παρουσιάσουμε μια πλήρη ερευνητική καταγραφή της προσωπικότητας, της ζωής και του άδοξου τέλους του Οθωμανού διοικητή της Κορίνθου.
Βεβαίως, οι έρευνες παραμένουν πλήρεις μέχρις ότου νέα στοιχεία εμπλουτίσουν τις προηγούμενες. Με την παρούσα έρευνα επιθυμούμε να τιμήσουμε τη ζωή και το έργο του Δημητρίου Κ. Βαρδουνιώτη καθώς συμπληρώνονται εκατό (100) χρόνια από την εκδημία του (1924-2024).
«Δημήτριος Κ. Βαρδουνιώτης – Αναζητώντας τα ίχνη του Κιαμήλ-μπέη της Κορίνθου. Παρουσίαση, κριτική μελέτη και συμπληρωματική έρευνα σε άγνωστο χειρόγραφο του Αργείου ιστορικού».
Γεώργιος Η. Κόνδης – Γεώργιος Α. Γιαννούσης
Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας & Πολιτισμού
Άργος, 2024
Σελίδες 168 – Σχήμα 17Χ24
ISBN: 978-960-9650-26-7